“Wprowadzenie bezpłatnej komunikacji miejskiej okazało się pełnym sukcesem”

Poniżej prezentujemy Państwu raport stworzony przez firmę Marcin Gromadzki Public Transport Consulting dotyczący m.in. skutków wprowadzenia darmowej komunikacji miejskiej w Tczewie.

Miasto Tczew zna już skutki zniesienia odpłatności za usługi komunikacji miejskiej – są one bardzo dobre i zdecydowanie warte rozpropagowania.

Z dniem 1 września 2023 r. wprowadzona została w Tczewie bezpłatna komunikacja miejska – bezwarunkowo, dla wszystkich pasażerów. Dwa dni później (3 września), wraz z wejściem w życie zmian w rozkładzie jazdy pociągów, zmianie uległy rozkłady jazdy wszystkich linii autobusowych.

Warto podkreślić, że wdrożone zmiany zaprojektowano na podstawie analiz wyników kompleksowych badań marketingowych, jakie przeprowadzono w listopadzie 2022 r. W nowym rozkładzie jazdy przewidziano już pewne zmiany w popycie, jakie mogły wystąpić po zniesieniu opłat: zwiększono liczbę autobusów w ruchu w dniu powszednim z 21 do 26, zaprojektowano kursy dla 2 autobusów przegubowych (zamiast tylko jednego wcześniej), wprowadzono dużą liczbę autobusów trzydrzwiowych i przyjęto mechanizm stopniowego dochodzenia do całkowitej obsługi miasta już tylko takimi pojazdami w klasie maxi.

Wprowadzono też pewne korekty tras, m.in. dotyczące linii 7 i 17 w rejonie Cmentarza Komunalnego przy ul. Rokickiej i uruchomiono nową linię 5. Wszystkie te zmiany wpłynęły na wzrost rocznej liczby oferowanych pasażerom wozokilometrów – z 1,1 do blisko 1,5 mln.

Co ciekawe, drobne zmiany planowano także w trasach linii 2 i 12, ale przed ich wprowadzeniem zapytano pasażerów tych linii o zdanie i wobec braku jednoznacznego przekonania o potrzebie zmian, odstąpiono od ich realizacji.

Jak widać, miasto Tczew bardzo dobrze przygotowało się do zniesienia odpłatności usług, wychodząc z założenia, że atrakcyjna komunikacja miejska nie może być tylko bezpłatna, ale musi też charakteryzować się wysoką jakością, w tym dużą częstotliwością kursów, w których oferowane są komfortowe warunki przewozu pasażerów.
Jak wspomniałem na wstępie, Miasto dysponuje już wynikami badań marketingowych przeprowadzonych po zniesieniu odpłatności usług.

W stosunku do jesieni 2022 r., kiedy to jeszcze obowiązywała odpłatność usług, w skali miesiąca nastąpił wzrost z 407 324 do 638 211 pasażerów, czyli o 230 907 osób, stanowiących aż 56,7% stanu z 2022 r.

Jeżeli z tych zarejestrowanych 230 907 nowych przejazdów, nawet tylko połowę zrealizowali dotychczasowi użytkownicy samochodów, to o 115 453 podróże miejskie zmniejszyło się wykorzystanie samochodów w mieście. Jeśli przyjmiemy, że średnio w jadącym po mieście samochodzie mamy 1,2 osoby, to z Tczewa ubyło 96 211 przejazdów samochodów w skali miesiąca. Zdecydowanie jest się więc z czego cieszyć.

W dniu powszednim popyt wzrósł o 9 231 osób (55,6%), w sobotę o 5 559 osób (60,5%), a w niedzielę – o 2 964 osoby (rekordowe 68,4%).

Wzrost nastąpił na wszystkich liniach. Procentowo najmniejszy był na liniach 2 i 12 – 36,5 i 39,0% (tych bez wprowadzenia zmian tras), a największy – na przeciwbieżnych względem siebie liniach 7 i 17 – 84,5 i 96,6% oraz na linii 1 – 86,5%.

Najlepszą pod względem liczby pasażerów na 1 wozokilometr stała się linia 1, zapewniająca szybki dojazd z osiedla Czyżykowo przez ścisłe centrum miasta do dworca kolejowego. I to jest kolejny spory sukces, bo dobre wykorzystanie tej linii oznacza rezygnację przez część tczewian z dojazdów na dworzec samochodami.

Wartość średnia wykorzystania pojazdów w dniu powszednim – 5,7 pasażerów na 1 wozokilometr – jest dla miasta zadowalająca i w pełni zgodna z przyjętymi założeniami sprzed zniesienia opłat.

Należy przy tym podkreślić, że wykorzystanie autobusów było w miarę równomierne, gdyż wdrożony nowy rozkład jazdy – z rytmicznie wykonywanymi kursami w stałych taktach i dobrą koordynacją rozkładów jazdy różnych linii na wspólnych odcinkach tras – spowodował rozłożenie pasażerów pomiędzy sąsiednie kursy. Pomimo bardzo dobrego średniego wykorzystania i wielu pasażerów ogółem, absolutnie w żadnym autobusie nie wystąpił nawet stan ścisku, wyznaczony przez nas na poziomie 75% nominalnej pojemności pasażerskiej. Można żartem powiedzieć, że zwiększony znacznie popyt po prostu idealnie dopasował się do oferty.

Tczew nie poprzestaje na zniesieniu opłat. Miasto czeka na środki na zakup 10 fabrycznie nowych autobusów elektrycznych i uruchomienie finansowania, aby rozpocząć przetarg na ich dostawę.

W 2024 r. ruszy też postępowanie wyboru operatora, który wprowadzi pozostałe 20 fabrycznie nowych autobusów i wraz z przekazanymi mu do i eksploatacji 10 elektrobusami, obsługiwać będzie przez kolejne 10 lat tczewską komunikację miejską. W nowych pojazdach znajdą się wszystkie obecnie dostępne nowinki techniczne i technologiczne – różne gadżety tak lubiane przez naszą innowacyjną młodzież.

W Tczewie wprowadzenie bezpłatnej komunikacji miejskiej okazało się pełnym sukcesem. Ale warto podkreślić, że stało się tak dzięki planowemu, przemyślanemu działaniu w oparciu o badania marketingowe popytu i następnie modelowemu planowaniu oferty przewozowej, z wykorzystaniem zaawansowanych technik koordynacji rozkładów jazdy, m.in. częstych zmian w dziennym przypisaniu pojazdów do linii. Wiem, że to pozornie błaha „rozkładowa kuchnia”, ale jak się potem okazuje w praktyce – bardzo ważna.

W razie potrzeby możemy służyć pomocą innym miastom, zainteresowanym skutecznym wprowadzeniem bezpłatnej komunikacji miejskiej. Ścieżka działań obrana w Tczewie to dobry benchmarking.

Źródło