W sobotę, 10 września 2022 roku, w ramach Międzynarodowych Dni Dziedzictwa, w Fabryce Sztuk przy ulicy 30 Stycznia 4 odbyła się promocja Tczewskiego stosu, książki autorstwa Aloisa Jiráska, wydanej nakładem Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta w Tczewie.
Na kartach promowanej publikacji Jirásek zaprezentował czytelnikom burzliwy wątek dziejów polsko-czeskich, począwszy od pojawienia się na Pomorzu zaciężnych oddziałów husyckich, sprzymierzonych z królem Władysławem Jagiełłą, poprzez krwawe boje toczone z rycerzami i najemnikami krzyżackimi, aż po walki o Tczew i brutalne rozprawienie się z kolaborantami, którzy „przeciw własnemu narodowi dawali pomoc Niemcom”.
Gościem sobotniego spotkania był prof. dr hab. Miloš Řezník, historyk, znawca dziejów Europy Środkowo-Wschodniej.
Laudacja, wygłoszona przez goszczącego w Tczewie profesora Řezníka, poświęcona była między innymi genezie ruchu husyckiego, zainicjowanego przez praskiego duchownego Jana Husa. Nowy prąd reformatorski na kolejne dziesięciolecia odmienił oblicze Europy Środkowej, doprowadził nie tylko do trwających dwie dekady wojen religijnych, ale przyczynił się również do radykalnej zmiany struktury wyznaniowej Czech.
Prelegent opowiadał także o stopniowym przenikaniu husytyzmu na tereny nadbałtyckie, w tym do Królestwa Polskiego pierwszej połowy XV wieku.
W Polsce i poza jej granicami husyci postrzegani byli jako waleczni, brutalni wojownicy gotowi stawić czoła agresji krzyżackiej. Ich ruchome fortece oraz legendarne formacje bojowe, zwane szykami taborowymi, przeszły do historii między innymi za sprawą barwnych opowieści
z pogranicza faktu i fikcji, czego dowodem może być choćby książka Tczewski stos, po raz pierwszy udostępniona czytelnikom w języku polskim.
Profesor Miloš Řezník zaprezentował zebranym sylwetkę oraz literacki dorobek Aloisa Jiráska, powieściopisarza, dramaturga, nowelisty, uznawanego za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli czeskiej beletrystyki historycznej. Wspominał m.in. o takich dziełach jak Psiogłowcy, Bractwo czy Między prądami. Najwięcej uwagi poświęcił oczywiście opowiadaniu Tczewski stos, którego tłem jest najdłuższa i prawdopodobnie najsłynniejsza kampania zagraniczna armii husyckiej.
W całym dorobku Jiráska ‘Tczewski stos’ przedstawia unikatowy tekst związany z historycznymi Prusami – mówił prof. M. Řezník – Sam Alois Jirásek osadził tę opowieść na kanwie historii Czech, ale także umieścił ją w kontekście wojny pomiędzy Polską a Zakonem, historii Polski oraz historii kontaktów polsko-czeskich.
Dzięki przedstawionym faktom, anegdotom i ciekawostkom obecni na sali pasjonaci historii oraz literatury mogli dowiedzieć się między innymi:
Którym okresom w dziejach Europy Środkowej Alois Jirásek poświęcił w swej twórczości najwięcej uwagi?
Jaki związek z grodem Sambora ma wielbłąd umieszczony w herbie czeskiego Pilzna?
Dlaczego Alois Jirásek bywa porównywany z Henrykiem Sienkiewiczem? Co łączy, a co odróżnia od siebie obu powieściopisarzy?
Które wydarzenia przedstawione na kartach Tczewskiego stosu są autentyczne, a które mijają się z prawdą historyczną, będąc jedynie wytworem wyobraźni autora?
Czy w Tczewie rzeczywiście zapłonął tytułowy stos?
Na zakończenie podziękowano osobom, które aktywnie włączyły się w przygotowanie polskiego wydania książki Aloisa Jiráska.
Publikacja bezpłatnie do pobrania pod adresem: https://skarbnica.tczew.pl/32828/alois-jirasek-tczewski-stos/
Miloš Řezník – czeski historyk, w latach 1995–1996 pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej (Referat Polski), pracownik naukowy Uniwersytetu Karola w Pradze (1998-2001), Uniwersytetu Technicznego w Libercu (w niepełnym wymiarze czasu pracy) oraz Centrum Nauk Humanistycznych Historii i Kultury Europy Środkowo-Wschodniej w Lipsku (2001-2002), od 2009 roku profesor europejskiej historii regionalnej, prodziekan Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Technicznego w Chemnitz (urlopowany), od 1 kwietnia 2014 roku dyrektor Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie
Tekst: Monika Jabłońska
Miejska Biblioteka Publiczna w Tczewie
REKLAMA MIEJSKA
