Fabryka Sztuk, pomimo, że otworzyła już dla zwiedzających swoje przestrzenie wystawiennicze, kontynuuje cykl online. Kolejny, 23 już odcinek, to filmik instruktażowy, który pomoże nam w samodzielnym wykonaniu wycinanki z papieru.
Wycinanka ludowa jest jednym z bardziej charakterystycznych elementów kultury ludowej w Polsce.
Do przygotowania wycinanki potrzebne są:
- kartka z bloku rysunkowego,
- nożyczki,
- nożyk (opcjonalnie).
A jak wyglądają etapy pracy:
- Zegnij kartę na pół i odrysuj szablon (wzór na fanpage’u Fabryki Sztuk) lub narysuj samodzielnie wzór na zgiętej części kartki.
- Wytnij wzór, uwzględniając obie części kartki jednocześnie.
- Delikatnie rozłóż wycinankę.
- Gotowe!
Fabryka Sztuk ma w swoich zbiorach muzealnych 20 sztuk wycinanek kurpiowskich (leluje, gwiazdy, koguty i las) autorstwa Stanisławy Dawid ze Strzałek.
Na zakończenie przeczytajmy, co etnolog Kamila Gillmeister ma do powiedzenia na temat wycinanek ludowych:
Rozwój wycinanki datujemy na II połowę XIX w., na co bez wątpienia miał wpływ łatwy dostęp do kolorowego papieru glansowanego. Pierwotnie służyły one jako ozdoby ścian i belek stropowych, dlatego często były robione w kontrastowych kolorach. Polska wycinanka jest rytmiczna, płaska, symetryczna, dekoracyjna, syntetyczna, linearna. Wykształciła się głównie w Polsce środkowej, północno-wschodniej oraz wschodnio-południowej (dawna Kongresówka i wschodnia Galicja). Twórcy ludowi inspirowali się otaczającą ich przyrodą (popularny motyw rośliny doniczkowej, np. leluja kurpiowska, rózga rawska) oraz życiem codziennym i świątecznym na wsi (kodry łowickie). Wycinanki często były geometryczne i abstrakcyjne (gwiazdy, kwadraty). Motywy są potraktowane bardzo schematycznie i umownie, ważna jest właśnie owa rytmiczna kompozycja. Warto także zauważyć, że nawet jeśli wycinanki nie są symetryczne, np. kurpiowskie koguty, to były one naklejane do ściany w kompozycji dośrodkowej (zwierzęta zwrócone do siebie dziobami, a w środku leluja).
Wycinaki są jedno- i wielobarwne. Część z nich ma formę naklejanki. Wycinano bezpośrednio na papierze, bez wcześniej narysowanego wzoru, za pomocą nożyc do strzyżenia owiec.
Polska wycinanka jest bardzo zróżnicowana w formie, pomimo bliskości regionów. Najważniejsze regiony wycinkarstwa w Polsce to: kurpiowski (Puszcza Biała: wstęgi, gwiazdy, zielka i Puszcza Zielona: leluje, gwiazdy, wyklejanki np. koguty), łowicki (kodry, tasiemki, gwiozdy), sieradzki (wirzby, cacka, mazury), rawski (rózgi, kółka, kwadraty), opoczyński (kwadrat opoczyński), kołbielsko-garwoliński (sylwetki kobiet z kokoszkami, gwizdy rogowe) i lubelski.
(FS)
REKLAMA MIEJSKA
